In gesprek met... Luc Triangle.

Begin december vindt in Katowice weer een zogenaamde COP vergadering plaats, ditmaal COP24. Waar gaat het over? COP24 verwijst rechtstreeks naar het Klimaatverdrag dat begin van de jaren 90 in de schoot van de Verenigde Naties werd afgesloten. Het doel was en is om de klimaatverandering tegen te gaan en afspraken te maken rond vermindering van CO2 uitstoot. Deze CO2 vermindering is nodig om stijging van temperatuur op aarde tegen te gaan. Want dit heeft catastrofale gevolgen voor zeespiegel, weer, enz... en dus uiteindelijk voor miljarden mensen op aarde.

Als vakbond, zowel in België als Europa, zijn we al jaren aan het ijveren voor een minder vervuilende industrie. We beseffen maar al te goed dat onze industrie geen keuze heeft. Het moet proper(der), of de industrie verdwijnt. En wie betaalt dan uiteindelijk het gelag ? Juist,...wij weten het wel.

En dat de Europese industrie voorsprong moet nemen, daar zijn we ook van overtuigd. Voorsprong nemen op het vlak van milieuinvesteringen, op het vlak van de ontwikkeling van nieuwe technologieën om deze klimaatverandering tegen te gaan, op het vlak van innovatie van propere producten. Het zal misschien wel op het resultaat van bedrijven wegen, maar het zal ons voorsprong opleveren als later toch ook de Amerikanen, Chinezen, Russen zullen moeten volgen. Nu voorsprong nemen en het wat moeilijker hebben door veel te investeren in milieu, betaalt zich later dubbel en dik terug als iedereen toch hetzelfde moet doen. Dat is het credo en wordt ons al jaren rond de oren geslagen. En tot op zekere hoogte klopt het uiteraard ook wel.

Maar laat me toch enkele kanttekeningen zetten. Zal de Europese staalindustrie ooit (tegen 2050 zoals Europa voorstelt) CO2 arm worden ? Voorlopig ziet het er niet naar uit. Niet in Europa, en zeker niet buiten Europa. De technologie bestaat nog niet, en hoe we dat doel moeten bereiken is voor iedereen momenteel koffiedik kijken. Natuurlijk moeten we de druk hoog houden, anders worden er geen investeringen gedaan om dat doel te bereiken. Maar onrealistische doelen hebben misschien dan vooral tot gevolg dat grote staalbedrijven Europa beginnen te mijden voor hun investeringen, en dat we dan misschien wel minder CO2 gaan produceren in Europa doordat investeringen buiten Europa zullen plaatsvinden, maar dat we CO2-rijke producten dan gewoon gaan invoeren van buiten Europa. Want staal is een basisproduct voor onze industrie. De C02-rekening voor de planeet kan dan misschien nog negatiever zijn. En juist, wie betaalt dan toch de rekening ? Wiens job verdwijnt?

Een iets ander verhaal in de auto-industrie. Natuurlijk hebben de grote automobielbedrijven in Europa jarenlang gefoefeld met de CO2 uitstoot, hebben ze vertikt om toekomstgericht te werken aan milieuvriendelijkere verbrandingsmotoren of aan nieuwe elektrische motoren, en hebben ze blijven vasthouden aan de traditionele technologie. En nu moet de switch versneld gemaakt worden. Europa is momenteel aan het discussieren over de doelstellingen die moeten bereikt worden tegen 2030 rond verminderde CO2 uitstoot voor auto’s. De percentages van CO2 vermindering vliegen ons om de oren, en eensgezindheid is er zeker nog niet tussen Europese Commissie, Europees Parlement en EU Lidstaten.Hoe hoger de vermindering van C02 in de toekomst, hoe beter voor het milieu, dat is duidelijk. Maar wat betekent dat voor de arbeiders en bedienden in deze sector? Daar horen we de politici weinig concrete cijfers over vernoemen. Een recente studie mede georganiseerd door de Duitse vakbond IG Metall schat dat we18 % minder jobs nodig zullen hebben alleen al in de motorenbouw, door de switch van de meer arbeidsintensieve verbrandingsmotor naar de eenvoudigere elektrische motor. Voor Europa betekent dit direct 108.000 jobs weg. Wetende dat in de automobielindustrie elke directe job, nog eens goed is voor 1,7 extra jobs in de toelevering, dan komen we dicht bij 300.000 jobs die zullen verdwijnen in de automobielindustrie. Dit cijfer houdt wel degelijk rekening met nieuwe jobs die zullen gecreëerd worden in de productie van batterijen e.a. nodig voor elektrische motoren.

Betekent het nu dat we als vakbond een defensieve houding moeten aannemen in dit hele debat. Neen, zeker niet. We moeten zeker niet de industriële lobbyisten achterna hollen die zo traag mogelijk willen gaan, maar we moeten ook niet de groenen achterna hollen die enkel het milieu vooropstellen. Wij zijn een vakbond en wij moeten zorgen voor jobsvoor arbeiders en leden, nu en in de toekomst.

En nu kom ik terug uit bij de milieutop COP24 die begin december in Katowice in Polen plaatsvindt. Deze top zal in het teken staan van ‘Just transition’, wat zoveel betekent als een ‘Juiste overgang’. Iedereen geeft daar wel zijn eigen invulling aan, maar voor ons als vakbond betekent ‘Just transition’ dat werknemers niet de rekening moeten betalen van deze overgang naar een CO2-arme maatschappij. Als je nogal makkelijk zegt dat er geen toekomst is voor de mijnwerkers in Polen, Bulgarije, Slovakije, Griekenland, en zelfs Duitsland omdat kolen als fossiele brandstof te CO2 vervuilend is, dan allemaal goed en wel, maar welke alternatieve job bied je dan deze mijnwerkers aan, alsook hun kinderen. Welke toekomst voor deze regio’s  en gemeenschappen ? Die arbeiders hebben er geen boodschap aan als je dan afkomt met het nieuws dat nieuwe jobs in nieuwe milieuvriendelijke bedrijven en sectoren in Europa wel jobs zullen bij creëren, maar wel niet in hun regio maar in een andere regio en land...  

Deze overgang naar een CO2 arme maatschappij en industrie zal enkel lukken als je het sociale draagvlak hebt in de maatschappij, en dit sociale draagvlak wordt mee gerealiseerd door miljoenen werknemers die momenteel in industrieën werken die ofwel fossiele brandstoffen opwekken (kolen, olie, gas,..) ofwel CO2 uitstoten (basisindustrieën zoals staal, aluminium, chemie, papier enz, maar ook autoindustrie en transport). Zorg er voor dat ‘Just transition’ geen theoretisch idee blijft dat mooi op papier lijkt, maar realiseer het in die sectoren, in die regio’s, in die gemeenschappen, voor die werknemer wiens job door deze transitie in gevaar komt.Dit doe je door de inspanningen in opleiding en vorming voor alle werknemers in alle sectoren drastisch op te voeren, zodat ze bij deze transitie ook elders terecht kunnen. Dit doe je door een investeringspolitiek te voeren in infrastructuur en nieuwe industrie in die regio’s die extra dreigen getroffen te worden bij deze overgang. Als vakbond hebben we de verantwoordelijkheid er voor te zorgen dat elke werknemer, elk lid aan boord blijft bij deze overgang. Dat is ónze agenda.

Luc Triangle

Secretaris-generaal IndustriAll Europe

Andere blogs van Luc:

We are all heroes.. (en niet slechts voor één dag)We are all heroes.. (en niet slechts voor één dag)
Europa het noorden kwijt? of toch niet?
De digitalisering van de economie: focus op de werknemers