8 maart Internationale Vrouwendag: waarom het regeerakkoord slecht nieuws is voor vrouwen in de industrie
Elke 8 maart vraagt Internationale Vrouwendag terecht aandacht voor de blijvende ongelijkheid tussen vrouwen en mannen. In België blijkt uit cijfers van de RVA, de Sociaal-Economische Raad van Vlaanderen (SERV) en de Centrale Raad voor het Bedrijfsleven (CRB), dat het huidige regeerakkoord die kloof zelfs dreigt te vergroten. Dit treft vooral vrouwen in de industrie, die kampen met zware en onregelmatige arbeidsomstandigheden, hogere ziektecijfers en een loonkloof die maar niet wordt gedicht.
Afbouw van de nachtpremie en werkbaarheid van ploegenarbeid
Zo krijgen arbeidsters in de industrie vaak te maken met ploegen- en nachtarbeid, wat niet alleen een zware fysieke en mentale belasting vormt, maar ook de combinatie met zorgtaken bemoeilijkt. Het regeerakkoord schaft echter de nachtwerkpremie gedeeltelijk af, precies die financiële tegemoetkoming waarmee onregelmatige uren en gezondheidsrisico’s enigszins werden gecompenseerd. Volgens de meest recente Werkbaarheidsmonitor van de SERV geeft slechts 48 % van de werknemers in onregelmatige shiften aan dat hun job 'werkbaar' is; bij vrouwen ligt dat percentage nóg lager, waardoor vrouwen opnieuw disproportioneel geraakt worden.
Uitbreiding van flexibiliteit als extra druk
Bovendien gaat de regering nog verder in het uitbreiden van flexibiliteit op de werkvloer, bijvoorbeeld door soepelere regels rond tijdelijke en deeltijdse contracten. Op het eerste gezicht kan flexibiliteit aantrekkelijk lijken, maar in de praktijk betekent het vaak minder voorspelbare roosters, onzekere statuten en een grotere mentale belasting om werk en privé te combineren. In industriële sectoren, waar de werkdruk al hoog is, leidt deze ‘verruiming’ van flexibiliteit eerder tot extra druk. Vooral vrouwelijke werknemers merken dat de vaak onvoorspelbare uurroosters hen dwingen tot last-minute opvang of zorg, wat de ongelijkheid verder vergroot.
Ziekte en controles: een extra barrière
Ook op het gebied van gezondheid komt er extra druk. Uit RVA-cijfers blijkt dat vrouwen in industriële beroepen vaker uitvallen door werkgerelateerde aandoeningen. Het regeerakkoord zet echter in op strengere controles bij ziekte en mogelijk snellere sanctionering. Dit verhoogt de drempel om voldoende te herstellen, terwijl structurele investeringen in preventie en menswaardige re-integratietrajecten uitblijven. Vooral vrouwelijke arbeiders, met onregelmatige roosters en bijkomende zorgtaken, worden hierdoor extra getroffen.
Loonkloof en inperking van pensioenrechten
De loonkloof blijft onverminderd groot. De CRB schat het verschil gemiddeld op 9 à 10 % per uur, maar dat loopt verder op wanneer men naar het maandloon kijkt (onder meer door deeltijds werk). Vrouwen in de industrie hebben bovendien vaak te maken met interim- of dagcontracten, wat hun loopbaanperspectief én pensioenopbouw in het gedrang brengt. De afschaffing of inperking van bepaalde gelijkstellingen in het pensioen, bijvoorbeeld voor periodes van tijdskrediet of thematisch verlof, treft vooral vrouwen, omdat zij vaker onderbroken loopbanen hebben en hierdoor hun pensioenrechten versnipperd zien.
Respect our women of steel
Internationale Vrouwendag is dan ook niet enkel een dag van solidariteit, maar een oproep tot actie. Sandra Gabriëls, adviseur van ABVV-Metaal die de Gendercommissie opvolgt, verwoordt het krachtig:
“Echte gelijkheid betekent gelijke rechten, gelijke kansen en gelijke waardering voor iedereen, ongeacht gender. We mogen niet achteroverleunen en wachten tot gelijkheid vanzelf komt. We moeten actie ondernemen en ook zelf die gelijkheid afdwingen in wie we zijn en hoe we ons profileren. Zoals Audre Lorde krachtig verwoordde: ‘Ik zal niet langer mijn waarheid verbergen om anderen comfortabel te houden.’”
Precies voor de vrouwen in de industrie, die nu al met zware werkuren, beperkte financiële marge en almaar strengere voorwaarden rond ziekte en pensioen kampen, kan verdere flexibilisering nefast uitpakken. Zonder gerichte ondersteuning en correcties — zoals een volwaardige compensatie voor onregelmatige uren, het behoud van gelijkstellingen in het pensioen en degelijke maatregelen om veiligheid en welzijn op de werkvloer te verbeteren — lopen zij het grootste risico om verder achterop te raken. Internationale Vrouwendag kan daarom geen louter symbolische viering zijn, maar moet een luid signaal zijn om het beleid te laten kantelen in het voordeel van álle werkende vrouwen.