Met vakantie en verlof aan de gang of in het vooruitzicht willen we jullie in deze special nog even kort de regeltjes op een rijtje zetten, maar we willen vooral een overzicht geven over welke soorten verlof er zijn en wat dit voor jou als werknemer kan betekenen. Off we go!

Eerst en vooral: het wettelijk verlof oftewel de jaarlijkse vakantie. Jaarlijkse vakantie is een recht dat je krijgt omwille van de gewerkte periode van het jaar voorafgaand aan het jaar waarin je de vakantie kunt opnemen. Het gaat om 20 dagen per jaar in een vijfdagenwerkweek (24 dagen in de zesdagenwerkweek). Voor deze op te nemen dagen ontvang je (enkelvoudig) vakantiegeld als arbeider of wordt je loon doorbetaald als bediende. 

Dit recht moet worden opgenomen. Jaarlijkse wettelijke vakantie kun je niet meenemen naar het volgende jaar tenzij in het specifieke geval van moederschapsrust of arbeidsongeschiktheid (en je bent in de onmogelijkheid om de vakantie op te nemen). 

Word je ziek of werkloos, dan zullen de nog niet opgenomen dagen automatisch in de december van je uitkering worden afgehouden. Je ontvangt dan geen uitkering voor de dagen vakantie die je nog moet opnemen. Of je nu het recht verliest op opname van de vakantie of niet, het recht op vakantiegeld verlies je niet. Mocht je werkgever de opname van je vakantiedagen in de weg staan op een manier dat het onmogelijk wordt om je dagen op te nemen, dan begaat hij of zij een strafbaar feit.

Het kan zijn dat je je jaarlijkse vakantie niet zonder meer kunt kiezen en dat er in de onderneming sprake is van een collectieve sluiting tijdens een bepaalde periode. Je kunt dan geen andere periode kiezen. De periode wordt vastgesteld in overleg met de vertegenwoordigers van de werknemers. Stel dat je onderneming collectief sluit, maar je hebt het jaar ervoor niet voldoende gewerkt of een deel van je vakantiedagen zijn reeds opgebruikt bij een vorige werkgever dan kun je aanspraak maken op een werkloosheidsuitkering voor deze dagen.

Er is ook de mogelijkheid dat je jeugdvakantie (tot 25 jaar en wanneer je in het voorgaande jaar je studies hebt beëindigd) of seniorvakantie (vanaf 50 jaar en wanneer je door werkloosheid/arbeidsongeschiktheid of een andere reden geen rechten hebt opgebouwd in het voorgaande jaar) kunt opnemen, wanneer je daarvoor in aanmerking komt. Ook in deze gevallen krijg je een uitkering vanwege de RVA.

Naast de wettelijke vakantiedagen, kan het zijn dat je als werknemer recht hebt op buitenwettelijke vakantiedagen. Anciënniteitsverlof, rimpeldagen, loopbaanverlof, enz zijn hier voorbeelden van. Dagen inhaalrust of recuperatie vallen hier niet onder, want zijn een compensatie voor gewerkte uren!

Voor het buitenwettelijk verlof gelden er geen wettelijke regels en moet je kijken naar de voorwaarden voor de toekenning en overdraagbaarheid van dit verlof, naar het arbeidsreglement, de cao of de individuele arbeidsovereenkomst. Wanneer deze dagen niet kunnen worden opgenomen, kan het zijn dat ook voor deze dagen een vergoeding moet worden betaald. Zo heb je in de metaalsectoren recht op loopbaanverlof en anciënniteitsverlof.

Bij deeltijdse tewerkstelling geldt voor het jaarlijkse verlof een prorata-aantal verlofdagen. In verhouding dus met je arbeidsduur. Voor het buitenwettelijk verlof vaak ook, maar daarvoor moet je de bepalingen nakijken op basis waarvan je dit recht hebt.

Opgelet! Wanneer je ziek wordt tijdens je wettelijke vakantie, dan kunnen deze dagen vakantie worden omgezet in gewaarborgd loon en kun je deze dagen op een later tijdstip opnemen. Essentieel is hierbij dat je een ziekte-attest overmaakt aan de werkgever en dat je de werkgever in kennis stelt van je verblijfsadres (mocht dit een ander adres zijn dan het adres dat bij de werkgever gekend is). De werkgever heeft immers het recht je te laten controleren.

Onbetaald verlof is geen recht dat je hebt. Enkel wanneer je werkgever je dit toekent, kun je hier gebruik van maken. Zoals het woord het zelf zegt, is dit verlof onbetaald en staat hier ook geen uitkering tegenover. Dit is dan ook geen wettelijke schorsingsgrond van de arbeidsovereenkomst en zal nooit aanleiding geven tot een gelijkstelling van dagen.