"Twintig jaar Equal Pay Day-campagnes bewijzen dat de loonkloof hardnekkig is, maar ook dat er vooruitgang wordt geboekt."

In de samenleving van vandaag blijven loon en geld vaak een ongemakkelijk en heikel gespreksonderwerp. Uit recent onderzoek van Ipsos in opdracht van progressieve vrouwenbeweging  ZIJkant blijkt dat bijna de helft van de Belgen niets weet over het salaris van vrienden, collega's of leidinggevenden. Vooral vrouwen lijden onder dit taboe, waarbij meer dan zes op de tien geen idee heeft van het loon van collega's met verschillende functies. 

Deze gebrekkige transparantie draagt bij aan de loonkloof tussen mannen en vrouwen, die nog steeds op 21 % ligt volgens het Instituut voor de Gelijkheid van vrouwen en mannen. Als reactie op dit probleem organiseert ZIJkant op 18 maart een opvallende actie aan stations in Vlaanderen en Brussel, waarbij voorbijgangers kunnen kiezen tussen het beantwoorden van ongemakkelijke vragen over hun seksleven of hun loon. Julie Van Garsse, directeur van ZIJkant, leidt de organisatie die Equal Pay Day organiseert, dit jaar gepland op 17 maart 2024. 

Wij spraken kort met Van Garsse over het thema van EPD 2024. 

ABVV-Metaal: EPD 2024 handelt over het taboe dat rust op loontransparantie, wat voornamelijk voor vrouwen nadelig kan zijn. Schuilt hier een paternalistisch mechanisme achter volgens jou?

JV: "Het is een feit dat loonongelijkheid rustig kan gedijen indien er geen open kaart gespeeld wordt. Door het taboe in stand te houden en onduidelijk te communiceren over de gemiddelde verloning binnen een bedrijf, is het wel net zo makkelijk om aan bepaalde mensen privileges toe te kennen en aan andere niet. Dat is in het nadeel van vrouwen, maar ook van andere groepen die geen deel uitmaken van het 'old boys’ netwerk. Zij beantwoorden niet aan het klassieke – nog steeds vaak mannelijke - ideaalbeeld van de werknemer of werkgever. En zelfs als vrouwen bereid zijn om zich te pletter te werken, zullen – zo bewijst onderzoek – werkgevers toch nog meer geneigd zijn om een man uit te nodigen op een sollicitatiegesprek wanneer de functie een promotie inhoudt. Die vrouwen zouden maar eens zwanger worden. Of zich plots gaan toeleggen op de zorg voor een zieke ouder. Maar zolang de kaarten van een bedrijf niet open op tafel liggen, komen werknemers niet eens te weten wie meer verdient en waarom. Het is dus zeker een paternalistisch mechanisme om de privilegepotjes toegedekt te houden. Dat willen we ook met onze absurde campagneclip aantonen: mensen schieten in een kramp als hen op de man af gevraagd wordt hoeveel ze verdienen."

ABVV-Metaal: Wat kan de vakbond betekenen volgens zijkant om het loontaboe te verhelpen?

JV: "Zeer veel. Het is mede dankzij de aanwezigheid van de vakbonden dat juridische tools als de loonkloofwet kunnen werken. Ook qua loontransparantie kan de vakbond op tafel kloppen en verwijzen naar de komende Europese richtlijn die werkgevers verplicht om open te communiceren over de gemiddelde loonschalen van werknemers die hetzelfde werk of gelijkwaardige arbeid verrichten, verdeeld per geslacht en met alle gehanteerde criteria. Volgens de richtlijn moeten ook sollicitanten alle informatie krijgen over de lonen in de gepubliceerde functie en mogen werkgevers niet naar hun laatste loon vragen. Bovendien hebben ondernemingen de verplichting om te rapporteren over de loonkloof. Zeker inzake de rapportageverplichting en de beloningsevaluatie legt de loontransparantierichtlijn ook taken weg voor de vakbond. En tot slot kan de vakbond actie blijven voeren voor meer loongelijkheid uiteraard. Twintig jaar Equal Pay Day-campagnes bewijzen dat de loonkloof hardnekkig is, maar ook dat er vooruitgang wordt geboekt."