Ziekte & arbeidsongeval

Ben je als arbeider minstens 1 maand in dienst? Dan heb je recht op gewaarborgd loon. Verlies deze 3 puntjes dan wel niet uit het oog:

1. Verwittig onmiddellijk je werkgever!
2. Bezorg je medisch attest (als het arbeidsreglement dat voorschrijft) aan je werkgever binnen de voorgeschreven termijn.
3. Als er controle volgt, dan moet je die verplicht ondergaan.

Gewaarborgd loon

Na een maand dienst heb je als arbeider recht op gewaarborgd loon. Je normale loon (100 %) wordt uitbetaald gedurende de eerste 7 dagen. De volgende 7 dagen krijg je 85,88 % van je normale loon. Vanaf de 15e tot de 30e dag ziekte betaalt de werkgever nog 25,88 % van je loon met daarbovenop een uitkering van het ziekenfonds (60 % van het begrensd brutoloon). Na een ziekte van één maand blijft alleen nog de uitkering van het ziekenfonds over (60 % van het begrensd brutoloon).

Wat vraag je aan je behandelende dokter?

• Medisch attest met daarop:
  
  • de arbeidsongeschiktheid
  • de waarschijnlijke duur van de arbeidsongeschiktheid
  • of je al dan niet je woning mag verlaten met het oog op de controle

Bezorg dit attest binnen de 2 werkdagen (tenzij anders vermeld in je arbeidsreglement) aan je werkgever.

• Aangifte van arbeidsongeschiktheid

Wanneer je langer dan 14 dagen ziek bent, moet je aangifte doen van je arbeidsongeschiktheid via een formulier. Dit formulier wordt door je ziekenfonds uitgereikt en laat je invullen door je behandelende arts. Deze aangifte is noodzakelijk om een tegemoetkoming van je ziekenfonds te kunnen ontvangen.

Let op! Je dokter moet niet alleen de begindatum van je ziekte op het formulier invullen, maar ook de datum waarop hij verwacht dat je opnieuw kunt gaan werken.

Je ziekenfonds mag na de voorziene einddatum op het formulier geen uitkeringen meer betalen. Blijf je toch langer ziek, dan moet je onmiddellijk een nieuw ‘getuigschrift van arbeidsongeschiktheid’ naar je ziekenfonds sturen. Op dat getuigschrift moet de dokter de nieuwe einddatum noteren. Anders zul je geen ziekte-uitkeringen meer ontvangen.

Nieuw sinds eind 2022! Je bent niet langer verplicht om een geneeskundig attest, het zogenaamde ‘ziektebriefje’, voor te leggen voor de eerste dag van je arbeidsongeschiktheid. Deze vrijstelling geldt hoogstens driemaal per kalenderjaar. Een uitzondering is mogelijk voor bedrijven met minder dan 50 werknemers. Dat kan enkel via de aanpassing van het arbeidsreglement of door een nieuwe cao te sluiten, waarbij expliciet wordt afgeweken van de algemene regel.

Ziekenfonds

Na een maand van ziekte betaalt het ziekenfonds je een ziekte-uitkering die overeenkomt met 60 % van je (geplafonneerd) loon. Op de ziekte-uitkering is geen bedrijfsvoorheffing verschuldigd. Ze wordt wel belast zoals loon, maar er is een belastingvermindering voorzien.

Voorwaarden ziekte-uitkering

Om recht te hebben op een ziekte-uitkering van je ziekenfonds, moet je aan enkele voorwaarden voldoen.

• Je bent sinds 12 maanden (wachttijd) ingeschreven bij een ziekenfonds en hebt in die periode minstens 180 dagen gewerkt. Als deeltijdse werknemer moet je gedurende 12 maanden 800 arbeidsuren bewijzen. Als dat nodig blijkt, kan de wachttijd voor deeltijdse arbeiders verlengd worden tot hoogstens 36 maanden.
• Je beschikt over een geneeskundig getuigschrift.
• Je hebt de aangifte van arbeidsongeschiktheid ingediend.
• Het inlichtingenblad dat je van je ziekenfonds ontvangt, heb je zorgvuldig ingevuld. Een gedeelte is bestemd voor de werkgever.

Controle

Als je afwezig bent wegens ziekte, kunnen de werkgever en/of het ziekenfonds je laten controleren door een controlearts. Je bent verplicht om deze controle te ondergaan, op voorwaarde dat ze wordt uitgevoerd door een erkend arts.

De wet betreffende het eenheidsstatuut voorziet dat er een dagdeel van 4 aaneengesloten uren (tussen 7 uur en 20 uur) mag worden vastgelegd, waarin de werknemer zich ter beschikking houdt voor een bezoek van de controlearts (in opdracht van de werkgever). Dit kan worden geregeld via een sectorale cao, via een ondernemingsovereenkomst of via een aanpassing van het arbeidsreglement.

Mag je volgens het medisch attest je woning niet verlaten en werd er een dagdeel van 4 aaneengesloten uren vastgelegd? Dan wordt van je verwacht dat je de controlearts binnen dat tijdsbestek bij jou thuis ontvangt. Als de arts voor een gesloten deur staat, wordt ervan uitgegaan dat je de controle onmogelijk hebt gemaakt.

Vermeldt het medisch attest dat je je woning wel mag verlaten, maar er werd een dagdeel van 4 aaneengesloten uren vastgelegd, dan moet je thuisblijven binnen dat tijdsbestek. In sommige gevallen kun je verplicht worden om je aan te melden in de praktijk van de controlearts. Je verplaatsingskosten worden vergoed door je werkgever, als je gebruik maakt van het openbaar vervoer of in uitzonderlijke gevallen van een privévervoermiddel. Ook de kosten voor het medisch onderzoek zijn altijd ten laste van de werkgever.

Als de controlearts je arbeidsgeschikt verklaart en je het werk niet hervat, kun je je recht op gewaarborgd loon verliezen. Dat kan vanaf de datum van de eerste uitnodiging voor een afspraak in de dokterspraktijk of van het eerste huisbezoek van de controlearts. De periode van arbeidsongeschiktheid waarover geen geschil bestaat, valt hierbuiten.

Als je het niet eens bent met de bevindingen van de controlearts, dan moet je dit laten noteren in het schriftelijke verslag. Het is ook mogelijk dat de attesten van je huisarts en de controlearts tegenstrijdig zijn.

In dit geval is het mogelijk om binnen de 2 werkdagen nadat je het verslag van de controlearts hebt ontvangen, een scheidsrechterlijke procedure op te starten. Neem daartoe zo snel mogelijk contact op met je afgevaardigde of secretaris.

De gevolgen van een arbeidsongeval zijn vaak niet onmiddellijk te overzien. Neem daarom je voorzorgen. Volg steeds deze regels op.

• Laat je werkgever iedere verwonding noteren in het register voor eerste hulp. Je werkgever moet binnen 8 kalenderdagen het arbeidsongeval aangeven bij zijn verzekering.
• Vraag een afschrift van de aangifte, zeker als het ongeval leidt tot arbeidsongeschiktheid. Die aangifte vermeldt de plaats, tijd en beschrijving van het ongeval, de naam en het adres van de getuigen.
• Bezorg binnen 48 uur een medisch attest aan je werkgever en binnen 8 kalenderdagen aan de verzekeringsmaatschappij. Voor een eventuele tussenkomst van het ziekenfonds moet je hetzelfde doen als bij ziekte. Zou de verzekeringsmaatschappij moeilijk doen, dan ben je in ieder geval gedekt door de ziekteverzekering.
• Vraag jouw afgevaardigde om naar de plaats van het ongeval te komen kijken. Misschien kan hij de omstandigheden verbeteren om ongevallen in de onderneming te voorkomen (preventie!).
• Ongevallen op weg van en naar het werk worden beschouwd als arbeidsongevallen. De aangifte moet gebeuren bij de verzekeringsmaatschappij van jouw werkgever. 
• Raadpleeg een arts en hou zorgvuldig alle medische attesten bij.

De wet omtrent diverse bepalingen inzake arbeidsongeschiktheid is goedgekeurd en treedt in werking op maandag 28 november 2022. De wet bevat drie maatregelen met betrekking tot de arbeidsongeschiktheid van de werknemer door ziekte of een ongeval:

1. De afschaffing van het ziektebriefje voor de eerste dag van de arbeidsongeschiktheid (3 dagen per kalenderjaar)
2. De wijziging van de regeling van het gewaarborgd loon in het kader van progressieve werkhervatting
3. De nieuwe procedure voor de beëindiging van de arbeidsovereenkomst op basis van medische overmacht

Afschaffing medisch attest

Je bent niet langer verplicht om een geneeskundig attest, het zogenaamde ‘ziektebriefje’, voor te leggen voor de eerste dag van je arbeidsongeschiktheid. Deze vrijstelling geldt hoogstens driemaal per kalenderjaar. Een uitzondering is mogelijk voor bedrijven met minder dan 50 werknemers. Dat kan enkel via de aanpassing van het arbeidsreglement of door een nieuwe cao te sluiten, waarbij expliciet wordt afgeweken van de algemene regel.

Medisch overmacht

De werkgever kan vanaf vandaag een arbeidsovereenkomst pas beëindigen na 9 maanden arbeidsongeschiktheid en op voorwaarde dat er geen re-integratietraject lopende is. Bovendien moet enerzijds de arbeidsarts hebben vastgesteld dat het definitief onmogelijk is om het overeengekomen werk uit te voeren en anderzijds moet de beroepstermijn tegen deze beslissing verlopen zijn.

Sinds 1 januari 2017 bestaat er een re-integratieprocedure voor langdurig zieken. Het initiatief tot re-integratie kan van jezelf, van de adviserend geneesheer van het ziekenfonds of van je werkgever komen. 

De arbeidsgeneesheer is het aanspreekpunt. Hij beoordeelt in functie van je mogelijkheden, welk soort re-integratie je kunt volgen. Ook de werkpost en de arbeidsomstandigheden dienen aangepast te worden, wat niet altijd mogelijk is. Indien je met een dergelijke re-integratie te maken krijgt, neem dan contact op met je afgevaardigde of secretaris.

Een arbeidsongeval moet je als werknemer overkomen tijdens en door het feit van de uitvoering van je arbeidsovereenkomst. En wat als die timing niet helemaal glashelder is? Dat kan soms discussies opleveren.

Wanneer je tijdens je middagpauze boodschappen doet en er gebeurt een ongeval, is dit dan nog een arbeidsongeval? En ben je dan verzekerd ?

Het antwoord op deze vraag is een beetje genuanceerder dan je op het eerste zicht zou denken. Want vaak zal de arbeidsongevallenverzekeraar weigeren om tussen te komen. En dit heeft financiële gevolgen. Bij een arbeidsongeval heb je immers recht op 90 % van je loon, terwijl je slechts recht hebt op 60 % wanneer het een ‘gewoon’ ongeval is. Ook voor de medische kosten geldt een volledige terugbetaling bij een arbeidsongeval. Stel dat je restletsels zou overhouden aan het ongeval, dan zul je hiervoor in het kader van het arbeidsongeval een blijvende tussenkomst genieten.

Wanneer zal de arbeidsongevallenverzekeraar dan toch moeten tussenkomen?

Alles hangt ervan af wat je tijdens je pauze doet. Het ongeval moet dus niet perse gebeuren op de werkplaats of zelfs tijdens de werkuren. Er moet echter wel een duidelijke link zijn met het werk. 

Als je je pauze dus gebruikt om boodschappen te doen, dan valt de gezagsverhouding van de werkgever weg en zal een ongeval dus geen arbeidsongeval zijn. Ga je enkel een broodje halen om dan terug naar het werk te gaan, dan zal het wel als een arbeidsongeval gekwalificeerd worden. Breng je een broodje mee en ga je ondertussen ook nog even langs de winkel, dan zal er gekeken worden naar waar het meest de nadruk op ligt: de boodschappen of het halen van je lunch? Heb je toestemming van je werkgever om het werk te verlaten voor een specifieke boodschap, dan liggen de zaken weer wat anders en zal opnieuw een arbeidsongeval aan de orde zijn. 

Vergeet wel niet dat het aan jou als werknemer is om dit aan te tonen als de verzekering je arbeidsongeval zou weigeren!

In België is het gebruik van persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM’s) een cruciale factor voor de veiligheid en gezondheid van werknemers in verschillende sectoren. PBM’s omvatten een breed scala aan uitrusting, zoals helmen, veiligheidsschoenen, handschoenen, brillen en gehoorbescherming, die zijn ontworpen om werknemers te beschermen tegen verschillende risico's op de werkplek.

De wetgeving met betrekking tot persoonlijke beschermingsmiddelen in België is streng en is ontworpen om de veiligheid van werknemers te waarborgen. De belangrijkste regelgeving op dit gebied omvat de Codex over het welzijn op het werk, specifiek boek IX betreffende de arbeidsmiddelen, titel 2 betreffende de persoonlijke beschermingsmiddelen. Deze regels leggen de verplichtingen vast voor werkgevers en werknemers met betrekking tot het gebruik, de selectie, de verstrekking, het onderhoud en de inspectie van PBM’s.

Het is de verantwoordelijkheid van werkgevers om een risicoanalyse uit te voeren en ervoor te zorgen dat de juiste PBM’s worden verstrekt aan werknemers die worden blootgesteld aan specifieke gevaren op de werkplek. Werknemers zijn op hun beurt verplicht om de verstrekte PBM’s correct te gebruiken en te onderhouden, en om hun werkgevers te informeren over eventuele problemen of defecten met de PBM.

Het belang van het correct gebruik van PBM’s kan niet genoeg worden benadrukt, aangezien het niet alleen de veiligheid van werknemers beschermt, maar ook bijdraagt aan het verminderen van arbeidsgerelateerde verwondingen en ziekten. Door te voldoen aan de wettelijke vereisten en het effectief implementeren van een PBM-beleid, kunnen werkgevers een veiligere werkomgeving creëren en de gezondheid en het welzijn van hun werknemers bevorderen.

Het naleven van de wetgeving met betrekking tot persoonlijke beschermingsmiddelen is niet alleen een juridische verplichting, maar ook een ethische verantwoordelijkheid om de veiligheid en gezondheid van werknemers te waarborgen. Door samen te werken aan een cultuur van veiligheid en bewustzijn, kunnen werkgevers en werknemers gezamenlijk bijdragen aan het creëren van een veiligere en gezondere werkplek in België.