Privacy is van alle tijden. De Universele Verklaring van de Rechten van de Mens uit 1948 stond er al bij stil. Artikel 12 bepaalt plechtig: “Niemand zal onderworpen zijn aan willekeurige inmenging in zijn persoonlijke aangelegenheden, in zijn gezin, zijn tehuis of zijn briefwisseling, noch aan enige aantasting van zijn eer of goede naam. Tegen een dergelijke inmenging of aantasting heeft een ieder recht op bescherming door de wet”.
Niemand moet accepteren dat iemand anders, of het nu een overheid of bedrijf is, zomaar zijn neus in zijn zaken komt steken.
Het artikel is klaar als een klontje. Iedereen heeft het recht om met rust gelaten te worden. Niemand moet accepteren dat iemand anders, of het nu een overheid of bedrijf is, zomaar zijn neus in zijn zaken komt steken. En neen, je hoeft daar geen reden voor te geven. Het zijn simpelweg hun zaken niet. Meer nog, iedereen heeft recht op de controle, de regie over zijn of haar eigen leven.
De Universele Verklaring stamt nog uit een tijd waar er geen sprake was van het internet. Het recht op privacy ziet er nu dus helemaal anders uit dan toen de Verklaring werd opgesteld. Toch gelden dezelfde principes nog en is het recht zelfs des te relevanter in onze gedigitaliseerde wereld. Vandaag hebben we namelijk allemaal een smartphone op zak, we communiceren via Whatsapp, we delen foto’s van onze vakanties op Facebook of Instagram en kopen massaal op onze favoriete webshops. We leven als het ware een groot deel van onze tijd online. Dit stelt heel wat uitdagingen voor onze privacy. Bedrijven stillen hun datahonger door ons doen en laten te volgen op het internet om ons meer te kunnen verkopen. Maar ook onze overheden verzamelen op grote schaal informatie over ons zoals onze telefoniegegevens, binnenkort ook onze vingerafdrukken en dan hebben we het nog niet over slimme camera’s gehad. Wie meer wil weten kan hier met de Liga chatten.
Massale privacy schendingen hebben evenwel niet alleen impact op elk van ons als individuen. Ze hebben ook weerslag op onze samenleving als geheel. Denk maar aan het schandaal met Cambridge Analytica waar verkiezingen gemanipuleerd werden op basis van illegaal verkregen persoonlijke informatie. Door de uitrol van gezichtsherkenning in India, gaan inwoners daar bepaalde plaatsen mijden om niet in een slecht daglicht te komen wat invloed heeft op hun recht op vrijheid van beweging, vrijheid van vereniging en vrijheid van meningsuiting. Het beschermen van privacy heeft dus ook een maatschappelijk belang en heeft een impact op andere fundamentele rechten.
Het klinkt nu misschien alsof vandaag privacy dood is. Maar laten we ook niet vergeten dat technologie iets fantastisch is. We communiceren met mensen over de hele wereld, kennis delen was nog nooit zo democratisch, sommigen vinden zelfs de liefde online. We moeten dus blijven met open vizier kijken naar die technologische evoluties. We moeten daarbij wel steeds voor ogen houden dat we als mensen het recht hebben om controle te behouden over ons eigen leven en onze eigen samenleving. Technologie kan en moet gebouwd worden op dat principe, en dat is iets waar de Liga blijft voor ijveren. Want alleen zo kunnen we de regie nemen over ons leven en onze maatschappij om zo in vrijheid te kunnen samenleven.
Over Kati Verstrepen