In gesprek met... Jean Van De Maele.
Enkel zij die enkele tientallen jaren op hun teller hebben zullen het zich nog herinneren, het radioprogramma die groetjes en verzoekjes doorgaven van geliefden, vrienden, familie die zich ver weg bevonden. Het bracht de mensen dichterbij en het was zeer zeker hartverwarmend voor de betrokkenen die een teken van leven konden ervaren door een groet of een plaatje die een emotionele betekenis had. Dit was de tijd en de wereld, voor uitgebreide communicatiemiddelen en sociale media bestonden. Gelukkig voor mij, voor mijn geliefden, voor mijn vrienden en kameraden kan ik jullie veel meer dan mijn groeten doorgeven. Ik kan jullie een stukje Cuba laten proeven.
Te beginnen 1 mei. De 1 mei optochten in Havana zijn gekend als de grootste van de wereld. In Santiago de Cuba, de tweede grootste stad van Cuba zijn de 1 mei optochten niet zo spectaculair als die van Havana, maar toch. Met honderdvijftigduizend deelnemers in Santiago, stad die bekend staat als ‘EL Rebelde’, is 1 mei naast de grote optocht, veeleer een feestdag. Een feestdag door socialisten voor de werkende klasse en ik zou erbij zijn, eindelijk.
Wakker om mee te stappen in de ‘file’
Om halfvijf in de ochtend, het is nog donker, werd ik wakker gemaakt om mij klaar te maken om mee te stappen in de ‘file’, de grote 1 mei optocht. Half wakker maar toch de vibratie in mijn lichaam voelend om mee op te stappen en daar de vlag van het ABVV Metaal mee te dragen. Nog eens alles checken wat ik wilde meenemen, de vlag, vlaggenstok, Ché Guevarapet, een ijsgekoelde flesje water, een beetje geld en mijn pas. Mn sportschoenen goed aangesnoerd naar de afspraak met familieleden aan de Plaza de Revolución, het grote plein van Santiago. 2,5 km van waar ik woon. Van alle kanten kwamen mensen op straat, zoals mieren allen in de zelfde richting stappend in de vroege donkere ochtend. Zoals zijrivieren een stroom voeden, zo werd de grote uitgangsweg naar het plein gevoed door een grote groep mensen. Langs de weg, de eerste kraampjes voor een warme lekkere koffie, broodjes met ham en kaas.
Het ordewoord was verzamelen volgens arbeidssector. Aan de verzamelpunten van de sectoren werd aan de arbeiders een ochtendmaaltijd en fruitsap geschonken. Collega’s die elkaar begroeten en feliciteren met hun dag van de arbeid. Voor sommige was het een vreugdevol weerzien, ze hadden elkander al een tijdje niet meer gezien, andere ploeg, ander uurregeling. Door de familie werd ik aan hun collega’s en vrienden voorgesteld. Verheugd waren zij toen ik werd voorgesteld als een syndicalist uit het verre België en zou meedoen aan de ‘file’. Zes uur en op weg naar onze toegewezen plaats in de ‘file’. Ergens driekwart ervan, bijna aan het eind, bij de sector van de energiebevoorrading. Het zien van vreugdevolle gezichten en het enthousiasme om deel te nemen heeft mij aangenaam getroffen.
Met de vlag van ABVV-Metaal in de ‘file‘
In het oosten schijnen de eerste zonnestralen en verlichten de grote menigte waarbij ik een beter beeld kon scheppen van de grootsheid ervan. De zon over die mensenmassa, de mensenmassa op zich, de schellende luidsprekers die opzwepende muziek uitspuwden, dit moet men van binnenin mee beleven om te voelen hoe alles één organisch geheel vormt. Zeven uur, de ‘flie’ zet zich in gang. Vlaggen grote en kleine, honderden vlaggen, Cubaanse vlaggen, de rood-zwarte vlaggen van de 26 julibrigade, spandoeken met politieke slogans, de verering van de Cubaanse revolutie en hun kopstukken, het oproepen tot samenwerking en eenheid van de natie. Daartussen de vlag van het ABVV Metaal. De vlag die ik gekregen heb van mijn collega’s begeleiders met hun wensen neergeschreven bij mijn afscheid als begeleider. Mijn gedachten gaan naar mijn vaderland, naar mijn kameraden die zoals velen het feest van de arbeid invullen met een optocht , gezellig samenzijn en feestvieren. Dit terwijl mijn lichaam en geest zich in een omgeving bevonden van uitbundige vreugde, van warmte, van luide muziek, tussen jong en oud, man en vrouw die eveneens zoals ik beseffen dat de strijd van de werkende bevolking verre van af is.
Velen wilden de betekenis van de vlag weten, fier vertelde ik hen over het ABVV Metaal, een kleine maar zeer strijdvaardigde vakbond waarvan ik lid van was.
De ‘file’ zet zich op het ritme van de conga in beweging
Zeven uur veertig, eindelijk onze groep zette zich in beweging, luid roepend en zingend richting het grote podium ergens ver weg. De eerste zweetdruppels voelend zich een weg banend langs mijn rug naar beneden, mijn T-shirt het zweet absorberend die de warme zonnestralen veroorzaken. Dit verklaard het vroege uur van de ‘file’. Straks om tien uur zal de thermometer 30 a 32°C aanduiden. Vandaag geen zuchtje wind, die in de ochtend voor een beetje verkoeling kan zorgen. Genietend van de vele steunbetuigingen, aanmoedigende kreten en felicitaties van de vele mensen die langs de zijlijn de ‘file’ bewonderen, zet de stroom van mensen zich voort, stap per stap. In de verte de drums die de conga aanslaan, een typische geluid uit Santiago, maar van Afrikaanse oorsprong, meeslepend, ritmisch, telkens weer dezelfde klanken herhalend. Mannen, vrouwen heupwiegend op het ritme van de conga, stapje voor stapje hun voeten verplaatsend, bijna voortslepend richting podium. Dit is de groep bij uitstek waarbij de rum rijkelijk vloeit en doorgegeven wordt. Het zal een lange dag van feestvieren worden. Op de podium en de tribunes, het plaatselijke bestuur en genodigden, de ‘file’groetend, terwijl een omroeper de sectoren die het podium naderen benoemen en begroeten. Honderd meter verder is de ‘file’ op zijn eind.
Het feest gaat verder
Richting naar huis of hier in Santiago richting de vele kraampjes opgesteld aan de rand van het plein, of in de zijstraten van de hoofdweg. Kraampjes waar van alles te koop is om verder te feesten, om te eten, om te drinken, speelgoed voor kinderen, groenten enz. De vele kleine geïmproviseerde restaurantjes (kraampjes) en/of ijssalons… waar voor enkele eurocenten een kleine voedzame maaltijd aangeboden wordt. In de warmte of beter gezegd in de hitte van de dag, een lekkere ijsje. Niet voor niets staan de Cubanen soms letterlijk in een lange rij te wachten om een plaatsje aan één van de tafels van de vele ijssalons of Copelia’s die Cuba rijk is. Een idee van de kostprijs, we waren met ons zessen, elk een schotel met vijf bollen ijs met gevarieerde smaken, alles samen …. nog geen één euro.
Om niet te vergeten de muziek, de muziek van de plaatselijke naar zeer populaire zanger in Latijns-Amerika, Candido Fabré. Met zijn hese stem, zijn opzwepende muziek, zijn oproep tot deelneming aan het publiek, zijn teksten over het dagelijks leven van de bevolking, brengt hij de massa bijna in trance. Candido Fabré is synoniem voor feesten, dansen en ‘gozar la vida’, genieten van het leven. Vooral als hij zijn nummer ‘Te vamos a leventar Santiago’ aanzet (ruwe vertaling: we gaan er u terug bovenop helpen), een ode aan de heroïsche stad Santiago, aan de Cubaanse leiders Raul en Fidel, werkende bevolking, de noodzaak van samenwerking en de hoop die men nooit mag verliezen. Het lied werd gebracht, in de nasleep van orkaan Sandy november 2012 die in de stad enorme schade veroorzaakte. De schade aan de stad is zo goed als volledig hersteld, alleen hebben de bomen tijd nodig om weer met hun prachtig en groot bladerendek schaduw en koelte te bezorgen voor ieder die buitenhuis rust en koelte opzoekt. Het lied is nog steeds zeer populair. Vooral omdat nu door het verscherpen van de economische boycot door de VS de crisis dagelijks voelbaar is voor de Cubanen. Een grote groep mensen zongen vol enthousiasme mee, duizenden die samen zingen en dansen. Een menigte die zich aan een bedwelmend collectief symbool overgaven. Een fascinerende belevenis die ik zeer bewust waarnam en beleefde.
Ik was erbij samen met...
De dag van de arbeid, feesten, vreugde, dans en muziek met familie en vrienden. Maar toch moest ik oppassen en de verleiding weerstaan van het vele aanbod aan rum die mij aangeboden werd. Een fles Havana Club kost minder dan drie blikken bier, om niet te spreken van de lage kostprijs van plaatselijke gebrouwen rum, iets waarvoor ik pas. Verhalen doen de ronde over de onbetrouwbaarheid van de samenstelling van die rum. Tijd om huiswaarts te keren, een frisse douche te nemen en het laten bezinken van die uniek ervaring.
“Was jij ook in de file?”, de vraag die mij vele malen werd gesteld. Wenkbrauwen gingen naar omhoog, gezichten gingen op en neer, lippen krulden en vormden een O met de mond, bewonderde en bemoedigende woorden kwamen uit hun mond toen ik hen antwoord gaf.
“Ja, ik was erbij …….. samen met de vlag van het ABVV Metaal.”
Jean Van De Maele
Ex-hoofddelegee WWL Zeebrugge
Ex- begeleider ABVV Metaal
Syndicalist para siempre
Andere blogs van Jean